د پوهنې وزارت وايي، په کابل کې یې د پینځو بابو ښوونځیو د جوړولو د بنسټ ډبرې ايښې دي.
له یاد وزارت څخه په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي، د کابل په سروبي، بگرامیو، قرهباغ او شکر درې ولسوالیو کې یې د پینځو ښوونځیو د جوړولو چارې پیل کړې دي.
د خبرپاڼې له مخې، په بگرامیو ولسوالۍ کې د میرویس مېنې او چشمهوکا ۲ بابه لومړني ښوونځي، د سروبي ولسوالۍ د بزکخېل لومړنی ښوونځی، په قرهباغ ولسوالۍ کې د قلعهباز لومړنی ښوونځی او په شکر درې ولسوالۍ کې د یو منځني ښوونځي د جوړولو چارې یې پیل کړې دي.: «د پورتنیو ښوونیزو بنسټونو له جملې څخه د هر یو ښوونځي ودانۍ ۶ درسي ټولگي، يوه اداري خونه او نور اړین ملحقاتبه ولري او ټولیز لگښت یې ۵۵ مېلیونه افغانۍ اټکل شوی، چې د “وطن پرمختیا او نوښت موسسې” له لوري تمویلېږي.»
همدارنگه د شکر درې ولسوالۍ منځنی ښوونځی هم ۶ درسي ټولگي، ۲ اداري خونې او نور اړین ملحقات به ولري، د ۱۰ مېلیونه ۵۴۶ زره ۴۷۲ افغانیو لگښت سره جوړېږي.
د یو بل خبر له مخې، د پوهنې چارسمبالي وزیر په بلخ کې یو شمېر مدرسې او ښوونځي پرانیستي دي.
د وزارت د خبرپاڼې له مخې، د پوهنې چارسمبالي وزیر حبیب الله اغا د بلخ په مرکز مزار شریف ښار کې «د المهتدون مدرسه»، چې ۳۵ مېلیونه افغانۍ لگښت پرې راغلی. همدا راز په نهر شاهي ولسوالۍ کې «د حنیفه البیضاء مدرسه»، چې ۱۱ مېلیونه افغانۍ لگښت پرې راغلی دی. په مزارشریف ښار کې د حسن بن علي« کرم الله وجهه» دیني مدرسه، چې د ۴ مېلیونه افغانیو لگښت سره جوړه شوې ده. د مرکز اړوند هوايي بلاکونو عالي لېسه، چې د ۳۸ مېلیونه ۳۸۷ زره ۸۰۰ افغانیو په ارزښت یې د جوړېدو چارې بشپړې شوې دي. په مزارشریف کې «د مهجوبه هروي لومړني ښوونځي ودانۍ » چې په جوړولو یې ۲۵ مېلیونه ۶۶۰ زره ۲۵۰ افغانۍ لگښت راغلی. په مارمل ولسوالۍ کې «د ملا افغان منځنی ښوونځی»، چې د ۸ مېلیونه ۲۵۲ زره ۶۴۷ افغانیو لگښت سره جوړ شوی دی، پرانیستې دي.
د يادونې وړ ده، د بلخ عالي دارالعلوم هم د پورتنيو ښوونیز بنسټونو د ودانيزو پروژو له جملې څخه دى، چې په دې وروستيو کې يې د جوړېدو چارې پيل شوې او لگښت يې ۵ مېليونه افغانۍ اټکل شوى دى.
که څه هم د هېواد په گوټ ـ گوټ کې گڼ ښوونځي او مدرسې جوړې شوي؛ خو د ښوونځیو او ښوونکو کیفیت ته چندان پام نه دی ښوی. په سږني کانکور کې د کانکور عمومي اولنمره له حکومتي ښوونځي څخه فارغ شوی و او پاتې ۹ کسان یې د خصوصي ښوونځیو زدهکوونکي وو.