په دې وروستیو کې د بهرمېشتو جبهو او بېلابېلو جریانونو ترمنځ د اختلافاتو له ډېرېدو او دغه راز په پرله پسې ډول تر بېلابېلو عنوانونو لاندې د نویو جوړښتونو د رامنځته کېدو تر ماتې وروسته، د تېر پرځېدلي جمهوریت له کاره لوېدلې، فلج، مفسدې او بهر ته تښتېدلې مهرې د دې په لټه کې دي، چې ګواکې د جمهوریت د بیا را ژوندي کېدو تر نوم لاندې بهرنۍ پروژې واخلي او په دې سره په افغانستان کې د ګډوډۍ د رامنځته کولو په موخه له بهرنیو هېوادونو او استخباراتي ادارو په دې نوم پیسې او اجنډاوې واخلي.
دا بحث وروسته له هغې ګرم شو، کله چې د تېر پرځېدلي جمهوریت پر مهال د ارګ لومړی مرستیال او د سي آی اې پخوانی جاسوس امرالله صالح د امریکا د کانګریس د یوه غړي له لوري په ټولنیزو رسنیو کې امریکا ته دعوت شو. صالح چې اوسمهال د مقاومت په نوم له خپلمنځي درزونو او اختلافاتو سره مخ جبهې د رهبرۍ غړی هم دی او په تاجکستان کې له تېرو کابو دریو کلونو راهیسې مېشت دی، پر دې هم یقیني شوی چې د مقاومت جبهې ترڅنګ په بهر کې د نورو رامنځته شویو جبهو ترمنځ درز او اختلافات دومره شدید دي، چې د بېرته جوړېدو امکان یې لېرې برېښي. له همدې کبله نوموړی اوس د یو بل څه په لټه کې دی، هغه غواړي دا ځل چې د تېر جمهوریت له نیم کاره او تاریخ تېرو پرزو او مهرو یو څه جوړ کړي او په دې سره پرې خپلو بهرنیو ملاتړو ته د پیسو او پروژو د ترلاسه کولو لپاره دوکه ورکړي.
په همدې موخه، صالح د تېرې جمهوري ادارې بهر ته تللې ځینې مهرې هڅولي چې امریکا ته تر سفر لاندې یې په ټولنیزو رسنیو کې ملاتړ وکړي، د مشورو او سلاوو په نوم ورته لیکنې وکړي او د دې کار په بدل کې به د ممکنه جمهوریت د جوړېدو پر مهال ورته څوکۍ ورکړي. د دې کار لپاره تازه د تېر جمهوریت پرمهال د داخلې وزارت چارواکي او دغه راز په ټولنیزو رسنیو کې د جمهوریت مدافع نجیب ننګیال راودانګل؛ نوموړي د خپل همېشني عادت له مخې صالح ته د مشورې په نوم له چاپلوسۍ، تناقضاتو، ناممکنو او خیالي سپارښتونو تر نوم لاندې لیکنه خپره کړه. ننګیال په دې لیکنه کې صالح د ولسمشر برحاله لومړی مرستیال بللی دی او ترې غوښتنې یې دي چې هڅه دې وکړي چې جمهوریت بېرته ورغوي؛ صالح هم د دې لیکنې هرکلی کړی او دا یې شهکار وباله.
خو دې لیکنې اوس د صالح د جالې د یو شمېر پخوانیو او اوسنیو سپرو توندې نیوکې او غبرګونونه راپارولي دي. د دغو کسانو له ډلې یو یې هم د مقاومت په نوم شوری د بهرنیو اړیکو د کمېټې چارواکی عزیز بارز دی. بارز دا لیکنه او په لیکنه کې صالح ته شوې سپارښتنې له تناقضاتو ډکې، بې معنی، غیرسیاسي او غیر منطقي بللي دي او لیکوال یې د دې لیکنې له کبله په چاپلوسۍ او له مبالغې ډک توصیف تورن کړی دی. د بارز په خبره: « دا تناقضات دا په ډاګه کوي، چې د لیک لیکونکي په چاپلوسۍ سره هڅه کړې چې صالح د ریاست جمهورۍ لومړی مرستیال معرفي کړي، په داسې حال کې کارنامه یې بیا د دې خلاف څه ثابتوي. هغه (صالح) د معاملې او د نظام د سقوط دویم کس و، چې په هغه اړوند یې له خلکو هېڅ دول بښنه نه ده غوښتې».
بارز دغه راز زیاته کړې، چې امرالله صالح نه د ولسمشر برحاله مرستیال دی او نه هم د چا استازی دی، بلکې دی د «روند سبز» مشر او پخوانی سیاستمدار دی. نوموړي همدارنګه د امرالله صالح تېر ژوند او کړنې هم د جدي پوښتنې وړ بللي او هغه یې یو غیر ملي او مرموز کس بللی دی. هغه د جمهوریت بیا جوړېدل هم تش شعار بللی او په دې چارې یې ملنډې وهلي دي.
دا یواځې بارز نه دی، بلکې د هغه په څېر د امرالله صالح ډېر پخواني او اوسني ملګري او جالې سپاره، هغه مرموز، معامله ګر او بې باوره کس بولي. تر دې وړاندې د مقاومت د عالي شوری په نوم ټلوالې د رهبرۍ غړي هم پر صالح ملنډې وهلې وې، هغه یې «چکچکي» او «ذوق زده» بللی و. له دې ښکاري چې د امرالله صالح، د هغه د ګوند «روند سیز» او دغه راز د پرځېدلي جمهوریت د یوې شمېر ناکاره او فلج مهرو دا تازه هڅه سر له اوسه ناکامه ده او دا هڅه به هم د تېر نورو ټلوالو، جبهو او بهیرونو په څېر د خپلمنځي اختلافاتو او درزونو ښکار کېږي او په هماغه برخلیک به اخته کېږي. امرالله صالح به ښايي امریکا ته سفر وکړي، خو دا سفر به یې هم د نورو هڅو په څېر ناکام، بدنام او بې ګټې وي.
یادؤنه: په هندوکشغږ کې نشر شوې لیکنې، مقالې او تبصرې یواځې د لیکوالانو نظر څرګندوي، د هندوکشغږ توافق ورسره شرط نه دی.
