لیکوال: مبارز هروي
یادؤنه: په هندوکشغږ کې نشر شوې لیکنې، مقالې او تبصرې یواځې د لیکوالانو نظر څرګندوي، د هندوکشغږ توافق ورسره شرط نه دی.
لومړۍ برخه؛ د پنجشیر په کانونو باندې د احمد شاه مسعود د تسلط کیسه:
افغانستان له ډېرو کلونو راهیسې د پرېمانه معدني او طبعي زېرمو له لرلو سره سره، د نړۍ یو له بې وزله هېوادونو څخه دی، د دې ناوړه حالت تر ټولو ستر لامل د نړیوالو اشغالګرو بريدونه او ورپسې د لوټمارو جنګي قومندانانو تسلط ګڼل کېږي.
په دې لیکنه کې د نړۍ د دویمې درجې قیمتي ډبرې یا زمرد ترخه تاریخ ته کتنه کوو، هغه زمرد چې په پنجشیر کې کشف او تمه وه چې د ټولو افغانانو ملکیت وي، خو له بده مرغه د احمد شاه مسعود او د هغو د پلویانو ناوړه لاسونو ته وغورځېدل.
په پایله کې لکه څرنګه چې تمه کېده، د دې پر ځای چې د خدای له دې نعمت څخه د افغان ملت د ښه ژوند او رفاه لپاره کار واخیستل شي، د مسعود او د هغه د پلویانو د تنظیمي او ګوندي جګړو د سوند موادو په توګه وکارېدل، چې د کورنیو جګړو اور تر پخوا ډیر ورسره تازه شو.
د افغانستان زمرد د لومړي ځل لپاره د یوه روسي جیولوجیسټ لخوا په ۱۹۷۰ کال کې د پنجشیر د روات د کلي په ختیځ کې، د بزمل په کان کې کشف شول.
د پنجشیر په کانونو د احمد شاه مسعود واک:
سلطان جان کلیوال چې له ۱۹۷۶ څخه تر ۱۹۷۸ ز کال پورې د کانونو او صنایعو وزارت د کانونو او ځمکې پیژندنې په برخه کې په عملي او اداري کارونو بوخت و، د احمد شاه مسعود په لاس د پنجشیر د زمردو د کانونو د لوټ کیسه په دې توګه بیانوي:
د ۱۳۵۷ کال د زمري په میاشت کې ما د جیولوژیکي او کانونو د سروې ریاست په استازیتوب خپله اکتشافي ډله جوړه کړه او د زمردو د کانونو د ساحوي چارو د پرمخ بیولو لپاره د پنجشیر ولسوالۍ(اوسني ولایت) ته لاړم؛ زموږ کاري ډله چې له دوه شوروي متخصصینو او اووه افغان انجینرانو څخه جوړه وه، د تخنیکي او اداري مامورینو، تکړه او مسلکي کارکوونکو په ګډون ټولټال ۳۵ تنو کار پیل کړ.
دا هغه ورځې وې چې احمدشاه مسعود تازه له پاکستان څخه پنجشیر ته راستون شوی و، لږ وروسته د پهلوان محمدجان د مړینې اوازې خپرې شوې چې ویل کېدل د مجاهدینو مشر دی، وروسته خبر شوو چې احمد شاه مسعود د مجاهدینو مشر وټاکل شو.
زموږ په مزدورانو کې امرالله صالح هم و، چې هغه مهال د یوولسم ټولګي زده کوونکی و، زموږ د ډلې مشر انجینر عبدالواسع له ځانه سره بوتلو او د هغه نمونو په لېږدولو کې یې ورسره مرسته کوله چې له بېلابېلو ځایونو څخه به یې د نورو څېړنو لپاره اخیستې.
دوام لري…
