یادؤنه: په هندوکشغږ کې نشر شوې لیکنې، مقالې او تبصرې یواځې د لیکوالانو نظر څرګندوي، د هندوکشغږ توافق ورسره شرط نه دی.
د شر او فساد نوم اوسمهال په پښتو او دری ژبو کې مروج/عام نوم دی، دا نوم تر ډېره د هغو انسانانو پر وړاندې کارول کېږي چې، نه په خپل عزت وي او نه د بل؛ یاغي، فاسق او فاجر وي، د خپلو شخصي ګټو لپاره د بل په لمسون خلک زوروي، غلاوې کوي، وحشت خوروي، د نظام پر ضد وسلوال پاڅونونه کوي.
افغان ولسونه د تاریخ په اوږدو کې له ګڼو ستونزو او کړاوونو سره مخ شوي چې، په دې کې جنګونه، فقر، بې وزلي او سیاسي بې ثباتي شامل دي.
له کله نه چې د شر او فساد بوټي په افغانستان کې ریښې غځولي، له هغې ورځې بیا افغانستان له لنډغرو ښه ورځ نه ده لیدلې، خپلې شومې موخې یې سرته رسولي دي.
د پیسو په مقابل کې یې د هیواد په ورانونه، مظلوم ازاري کې لومړی مقام اخیستی و، همدا د شر او فساد غړو ته د انسان ژوند مطرح نه و، یواځې او یواځې ورته سره کرښه پیسې او مادیات و او دي.
په ۱۳۵۵ کال کې د شر او فساد/لنډغرو تهداب احمدشاه مسعود کېښود، مسعود د وخت د جمهور رئیس سردارمحمد داود خان د نظام پر ضد د ولسونو ترمنځ د بې اتفاقۍ، کینې او حسد اچولو په خاطر وسله راپورته کړه.
مسعود له څو نورو راه زنانو سره د شمال پر لویه لار مسافر لوټل، وژنې او قتلونه به یې کول، همدا یې ورځنۍ چارې وې چې ترسره کولې به یې، بدبختانه چې مسعود د شر او فساد/لنډغرو په یوې لویې ډلې، ټپلې بدل شو.
د شر او فساد همدې لنډغرو د بهرنیو هیوادونو له لوړپوړو چارواکو سره نږدې اړیکې درلودلې، د افغانستان خلاف هیوادونو ته همدا ډول خلکو خورا ارزښت درلود، ځکه چې افغانستان کې یې ګټې خوندې وې او استخباراتي چارې یې ورته پرمخ بیولې، په مقابل کې یې ورته وسلې او مهمات ورکول کېده.
د شر او فساد ډلې بنسټګر او ځینې نور غړي، له پخوا راهیسې د نورو د خوشحاله کولو لپاره تخریبي، ضد او نقیص کړنې ترسره کولې او اوس یې هم پاتې شوني همغه چارې مخې ته وړي.
ځای یې ده چې، افغانان باید له تیرو وختونو درسونه واخلي، تخریبي کړیو ته د فعالیت اجازه ورنه کړي، د راتلونکو خطرونو مخه ونیسي.
د تاريخ د پېښو تحلیل، د پوهانو مشورې او د یو بل تجربو ته غوږ نیول هغه لارې دي چې افغانان یې باید تعقیب کړي.
که چیرې افغانان د خپل ماضي تجربې ته پام وکړي، نو د تیارو له غار څخه به راووځي او د یوې روښانه راتلوونکي جوړولو ته به لاسرسی و مومي؛ نو هر افغان مکلف دی چې، د خپلې ټولنې په خیر کې د پوهاوي، همکارۍ او متحدیت په لور قدم واخلي.