د امریکا د کانګرېس غړي ټېم برچیټ په خپله ټوېټرپاڼه، چې تېر پرځېدلي جمهوریت لومړی مرستیال یې د افغانستان د راتلونکي په اړه د خبرو لپاره واشنګټن ته وربللی دی. نوموړي دغه راز صالح ولسمشر یاد کړی او زیاته کړې یې ده ترڅو چې په افغانستان کې طالبان واکمن وي، دا هېواد د امریکا لپاره ګواښ دی. د یادونې وړ ده چې ټېم او ټرمپ دواړه د یوه ګوند غړي دي او په خپله ټېم د ټرمپ د سیاستونو ملاتړی دی.
نږدې دوې لسیزې وړاندې کله چې امریکا پر افغانستان یرغل کاوه، د هېواد په شمال کې یې د پخوانۍ شمالي ټلوالې په ګډون ځینې بدنامه او جنایتکاره ډلې، ګوندونه، اشخاص او کړۍ د کرايي جنګیالیو په توګه وګومارل، ترڅو هغه مهال د طالبانو پر وړاندې وجنګېږي.
دوی ته امریکا د دغه کار په بدل کې د لوړو حکومتي دندو، ډالرو او په بهر کې د ښه ژوند کولو غوړې ژمنې ورکړې. له کابل څخه د طالبانو له شاتګ وروسته، د دغه ډلې د امریکايي ټانګونو، الوتکو او وسلو پر مټ کابل او نورو ښارونو ته داخلې شوې، چور یې وکړ، بې ګناه خلک یې ووژل، د خلکو عام جایدادونه او ځمکې یې غصب کړې او دغه راز یې په زرګونو بې ګناه خلک شکنجه کړل، په سپیو یې وداړل او د نامعلومې مودې لپاره یې په زندانونو کې واچول.
د همدغو کسانو له ډلې یو یې امرالله صالح او نور یې نوموړي د ګوند او کښتۍ سپاره وو. امرالله صالح له ډېرې اوږدې مودې راهیسې د امریکا د استخباراتي ادارې یا سي آی اې جاسوس و، چې نوموړي څو ځله په عامو غونډو کې په ویاړ سره پر دې اعتراف هم کاوه.
د دې ترڅنګ نوموړي په تېرې دوې لسیزې جمهوریت کې امنیت د عمومي رییس، د کورنیو چارو د وزیر او بیا د اشرف غني د لومړي مرستیال په توګه د دندو پرمهال سلګونه او ان زرګونه افغانان په خورا بې رحمۍ شکنجه کړل، ویې ربړول او ان ویې وژل.
تر دې خطرناکه لا دا چې د تېرې جمهوري دورې په وروستیو کې کله چې طالبانو د جګړې په ډګر کې لویې بریاوې خپلې کړې، نو د دوی د بدنامولو لپاره یې د کابل په ګډون په لویو ښارونو کې د دیني عالمانو، قومي مشرانو او نورو مخورو مرموزې وژنې پیل کړې او دغه راز یې د کابل پوهنتون پر محصلینو پر برید سربېره، پر یو شمېر ملکي اهدافو خونړي بریدونه وکړل، خو جالبه دا وه چې د هماغه جمهوریت او ادارې له د ننه به بېرته دغه بریدونه افشا شول او د نوموړي دا مرموزه څېره به یې روښانه کړه.
د امریکا او غرب تر دوې لسیزې خوش خدمتۍ او د زرګونو افغانانو تر کړولو، زنداني کولو او وژلو وروسته، د جمهوریت له پرځېدو سره سم، صالح او د هغه د کښتۍ سپرو ټولو کسانو د تېښتې لاره خپله کړه.
د راپورونو له مخې، نوموړی د جمهوریت د سقوط پر مهال د نورو چارواکو خلاف، تاجکستان ته وتښتېد او له امریکا او نورو غربي متحدینو یې ګیله من و چې ګواکې د نیمې لارې یاري یې ورسره وکړه او دوی یې د پیسي د بوتلو په څېر وکارول.
بل لور ته، په افغانستان کې د امریکا تېرې دوې لسیزې جګړې د دغه هېواد چارواکو، پالیسي جوړوونکو، د کانګرېس غړو او نورو سیاستوالو ته تاریخي درسونه او عبرتونه درس ورکړل، چې هر یو یې ان اوس هم د افغانستان د نوم په اورېدو لړزېږي، خو ځینو یې بیا لېونۍ اوبه څښلي او داسې غیر مسوولانه څرګندونې او ویناوې کوي.
نه اوس افغانستان د ۲۰۰۱ کال افغانستان دی، نه امریکا د هغه مهال امریکا ده، نه افغانان د هغه مهال افغانان دي او نه هم صالح او صالح خېل د هغه مهال صالح خېل دي. په نویو واقیعتونو، د افغانستان پر پیاوړتیا او د کرايي جنګیالیو پر لالهاندۍ اوس د هر چا سر خلاص دی. ښايي صالح به هم پوه شوی وي چې امریکايي کړۍ یې دا ځل بیا چېرې استعمالوي.
نو که د افغانستان دښمنان، هغه که امریکايي دي او یا هم د امریکا کرايي جنګیالي، دا حقیقت دې په ويښو سترګو وویني او په پرانیستو غوږونو یې دې واوري، چې د افغانستان او افغانانو پر وړاندې د دوی هر ډول دسیسې به د تل په څېر شنډې، بې مانا او بې ګټې وي او خپله رسوا او شرمېدلې څېرې له لا پسې رسوا او وشرموي. افغانستان به مخ پر وړاندې ځي او دښمنان به یې تل لالهانده او سرګردانه وي!
یادؤنه: په هندوکشغږ کې نشر شوې لیکنې، مقالې او تبصرې یواځې د لیکوالانو نظر څرګندوي، د هندوکشغږ توافق ورسره شرط نه دی.